سال گذشته میزان تولد در کشور حدود یک میلیون و ۲۰۵ هزار و ۹۵۴ نفر بود. به این معنا که به ازای هر هزار نفر جمعیت، ۱۴.۵ تولد صورت گرفته است که کاهش این آمار در نیم قرن گذشته در ایران بی‌سابقه بوده است.

به نظر می‌رسد نسلی از ایرانیان که خود پرتعدادترین جمعیت جوان بوده‌اند، میلی به فرزندآوری ندارند و به این ترتیب پیش‌بینی می‌شود با روند کنونی ایران پیرترین جمعیت را تا سال ۱۴۳۰ در خاورمیانه داشته باشد.

آن چه که سال گذشته در گزارش شورای عالی انقلاب فرهنگی، در این رابطه آمده و در خبرگزاری ایرنا منتشر شده است، نشان می‌دهد که از سال ۱۳۸۰ تا سال ۱۳۹۴ تعداد تولدها در کشور افزایش داشته است، اما پس از سال ۱۳۹۴ به علت خالی شدن توان درونی جمعیت، تعداد تولدها با شیب تقریباً تندی شروع به کاهش کرده است. اما آماری که به تازگی از میزان شگفت‌انگیز سقط جنین در ایران به طور رسمی توسط مسؤولان وزارت بهداشت منتشر شده است، نشان می‌دهد میزان سقط غیرقانونی روزانه دو هزار مورد و سالانه حدود ۶۰۰ هزار مورد است.

کبری خزعلی، رئیس «شواری اجتماعی زنان» جمهوری اسلامی و عضو شورای انقلاب فرهنگی، چندی پیش گفت عده ای از بیماران، «به پزشکان می‌‌گویند یا باید اقدام به سقط کنند و یا مادران را برای پیگیری مراحل سقط به بخش‌های دیگری معرفی کنند تا به مرحله سقط درمانی منجر شود وگرنه پزشک به پرداخت همه هزینه‌های فرزند مجازات خواهد شد.»

درباره علت‌ سقط جنین در ایران از دو منظر می‌توان به موضوع نگاه کرد. اول سقط جنین‌هایی که در چارچوب ازدواج قانونی است که حاصل بارداری‌های ناخواسته است و دوم سقط‌هایی که خارج از ازدواج و گاهی به اجبار و از ترس نگاه جامعه صورت می‌گیرد.

شادی جواهری آسیب‌شناس اجتماعی و روان‌شناس در گفت‌وگو با ایندیپندنت فارسی در زمینه سقط‌های غیر قانونی که در چارچوب خانواده‌ صورت می‌گیرد می‌گوید: «از علل مهم این گونه سقط‌ها می‌توان به ضعف توان اقتصادی و کاهش بیش از اندازه امید به زندگی در برخی از اقشار جامعه اشاره کرد.» او با تاکید بر این‌که علاوه بر ناامیدی مردم از اوضاع اقتصادی، نظام ارزش‌های اخلاقی نیز به نوعی سقوط آزاد دچار شده است، می‌افزاید: «بسیاری از خانواده‌هایی که به سقط جنین متوسل می‌شوند، این احساس در آن‌ها وجود دارد که جامعه ناپاک و پر از خیانت است. آن‌ها به این نتیجه می‌رسند که اجتماع و رده‌های بالای مملکت پر از دزدی و ناامنی است.»

این کارشناس امور اجتماعی همچنین معتقد است ترس از اعتیاد فرزندان و افزایش مشکلات مقاربتی در نوجوانان و جوانان ایران، جامعه به را به نوعی رکود و انفعال دچار کرده است و در بسیاری از افراد انگیزه فرزنددار شدن را کم‌رنگ کرده است.

اما علاوه بر این‌ها موضوع «کودک همسری» که براساس تعریف سازمان یونیسف به ازدواج‌های زیر ۱۸ سال اطلاق می‌شود و در ایران بیشتر از ۲۰ درصد ازدواج‌ها در این سنین انجام می‌شود، هم از دیگر دلایل سقط‌های غیرقانونی و زیرزمینی است.

آن طور که کارشناسان می‌گویند، در برخی از ازدواج‌های کودک-همسری به علت سن کم و نداشتن آمادگی لازم از سوی مادر ممکن است حاملگی به طرق مختلف ختم شود.

از دیگر علل سقط‌های غیر قانونی همان طور که گفته شد، بارداری‌های ناخواسته در جوانانی است که می‌خواهند قبل از ازدواج «رابطه جنسی» را تجربه کنند.

در این بخش از سقط‌های غیرقانونی که بیشتر در محیط‌های غیربهداشتی و زیرزمینی انجام می‌شود، دختران جوان به دلیل نگاه‌های سرزنش‌آمیز اطرافیان و جامعه مجبور به سقط می‌شوند. شادی جواهری در این باره می‌گوید: «جای شک و تردید وجود ندارد که وضعیت بارداری و حاملگی، خارج از چهارچوب خانواده در ایران بسیار اسفبار و ترسناک است. پنهان‌کاری به دلیل ترس از کشته شدن به اسم ناموس، تجربه ترسی مرگبار است.»

او می‌افزاید: «همچنین ‌عدم حمایت مردان و فرار و فاصله‌گیری از زنان در این شرایط و به وجود آوردن بازی‌های روانی مثل تهمت، فضای مشکوک، این که: مبادا تو با شخص دیگری به جز من در ارتباط بوده‌ای، این‌ها همه تجارب تلخ و زخم‌های عمیقی برای زنان است که در بسیاری موارد آثار آن برای همیشه ماندگار خواهد بود.»

عامل دیگر که در پایان دادن به حاملگی به صورت غیرقانونی، نقش دارد «بلوغ زودرس» دختران است که در سال‌های اخیر بیش از گذشته در ایران رخ می‌دهد. به عبارت دیگر می‌توان گفت بعد از ایجاد تمایلات جنسی زودرس و نبود آموزش صحیح برای نوجوانان از سوی محیط‌های آموزشی و خانوادگی و دریافت نکردن مشاوره‌های لازم، در صورت برقراری رابطه جنسی و بارداری احتمالی، راهی جز سقط جنین باقی نمی‌ماند. چرا که جامعه فرزندان حاصل از چنین روابطی را به «رسمیت» نمی‌شناسد. خانم جواهری با اشاره به وحشت مضاعف در این گونه بارداری‌های ناخواسته می‌گوید: «ترس از بارداری در سنین پایین غیرقابل وصف است. تن دادن به اعمال جراحی زیرزمینی در محیطی آلوده و بدون امکانات بهداشتی، نوجوانان و جوانان را در مقابل مرگ قرار می‌دهد و شیرینی داشتن فرزندی دیگر را در آینده به تلخی ناباروری برای همیشه تبدیل می‌کند.»

در حالی که به نظر می‌رسد جامعه امروز ایران بیش از هر زمان دیگری نیاز به آموزش، بازسازی و ترمیم اساسی در حوزه‌های اجتماعی و رفع مشکلات و دغدغه‌های اقتصادی مردم دارد، زهره لاجوردی نماینده مجلس شورای اسلامی خبر از تدوین طرحی برای جلوگیری از سقط جنین غیرقانونی داده است. وی با اشاره به این که جزییات طرح هنوز مشخص نشده گفته است: «تصمیم داریم به بحث نظارت بر مراکز تاکید ویژه‌ای داشته باشیم و همچنین مجازات شدیدتری برای پزشکان و پرستارانی که سقط غیرقانونی انجام می‌دهند، وضع کنیم.»